Tổng quan về logistics và chuỗi cung ứng – kiến thức cơ bản cho người mới

Giới thiệu về Logistics và Chuỗi cung ứng

Logistics và chuỗi cung ứng (Supply Chain Management – SCM) là hai khái niệm quan trọng trong hoạt động kinh doanh hiện đại. Đây là lĩnh vực đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý dòng hàng hóa, dịch vụ và thông tin từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng.

Trong thời đại thương mại điện tử và toàn cầu hóa, Logistics không chỉ đơn thuần là vận chuyển hàng hóa mà còn bao gồm nhiều quy trình như quản lý kho bãi, xử lý đơn hàng, quản lý hàng tồn kho và tối ưu chuỗi cung ứng.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về Logistics, tầm quan trọng của nó trong doanh nghiệp và cách mà chuỗi cung ứng vận hành để tối ưu hóa hiệu suất kinh doanh.

Logistics là gì?

Logistics là quá trình lập kế hoạch, triển khai và kiểm soát luồng hàng hóa, dịch vụ và thông tin từ điểm xuất phát đến điểm tiêu dùng, nhằm đáp ứng nhu cầu khách hàng một cách hiệu quả.

Theo định nghĩa của Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP):

“Logistics bao gồm quy trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát luồng hàng hóa, dịch vụ và thông tin liên quan từ điểm xuất phát đến điểm tiêu dùng một cách hiệu quả và tiết kiệm.”

Các thành phần chính của Logistics bao gồm:

• Vận tải (Transportation)
• Kho bãi (Warehousing)
• Quản lý hàng tồn kho (Inventory Management)
• Xử lý đơn hàng (Order Processing)
• Quản lý thông tin (Information Management)

Chuỗi cung ứng là gì?

Chuỗi cung ứng (Supply Chain) là một hệ thống bao gồm nhiều mắt xích liên kết với nhau, từ nhà cung cấp nguyên liệu, nhà sản xuất, nhà phân phối đến khách hàng cuối cùng.

Trong một chuỗi cung ứng điển hình, hàng hóa không chỉ di chuyển từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng mà còn có thể quay lại trong các quá trình tái chế, đổi trả hoặc xử lý hàng lỗi.

Sự khác biệt giữa Logistics và Chuỗi cung ứng

Logistics: Là một phần của chuỗi cung ứng, tập trung vào việc vận chuyển, lưu trữ và quản lý hàng hóa.
Chuỗi cung ứng: Bao gồm toàn bộ quy trình từ đầu vào (nguyên liệu, sản xuất) đến đầu ra (phân phối, bán hàng, dịch vụ khách hàng).

Ví dụ: Khi bạn đặt mua một sản phẩm trên Shopee, quy trình giao hàng (từ kho đến tay bạn) thuộc về Logistics, nhưng toàn bộ quá trình từ nhà cung cấp sản xuất sản phẩm, đưa vào kho, vận chuyển đến hệ thống bán lẻ, và sau đó đến tay khách hàng chính là chuỗi cung ứng.

Các hoạt động chính trong Logistics

1. Vận tải (Transportation)

Là xương sống của Logistics, đóng vai trò trong việc di chuyển hàng hóa giữa các địa điểm.

Các phương thức vận tải bao gồm: đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường biển.

2. Quản lý kho bãi (Warehousing)

Kho bãi giúp lưu trữ hàng hóa, đảm bảo cung ứng kịp thời cho khách hàng.

Một số mô hình kho bãi phổ biến: Kho trung tâm (Centralized Warehouse), Kho phân phối (Distribution Center).

3. Quản lý hàng tồn kho (Inventory Management)

Cân bằng giữa việc lưu trữ hàng hóa đủ để đáp ứng nhu cầu mà không gây tồn đọng quá mức.

Các phương pháp kiểm soát tồn kho phổ biến: FIFO (First In First Out), LIFO (Last In First Out), JIT (Just In Time).

4. Xử lý đơn hàng (Order Processing)

Quy trình từ khi khách hàng đặt hàng đến khi nhận hàng.

Các hệ thống quản lý đơn hàng phổ biến: ERP, WMS.

5. Quản lý thông tin (Information Management)

Dữ liệu đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa Logistics.

Các phần mềm như TMS (Transportation Management System), WMS (Warehouse Management System) giúp tự động hóa quy trình.

Vai trò của Logistics trong doanh nghiệp

1. Giảm chi phí và tối ưu hóa vận hành

Logistics giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí bằng cách tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

Ví dụ: Hệ thống JIT (Just In Time) giúp giảm lượng hàng tồn kho, tiết kiệm chi phí lưu kho.

2. Cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng

Thời gian giao hàng nhanh hơn giúp tăng mức độ hài lòng của khách hàng.

Các dịch vụ như giao hàng nhanh 24h, giao hàng trong ngày là minh chứng rõ ràng về tầm quan trọng của Logistics.

3. Mở rộng thị trường và quy mô kinh doanh

Doanh nghiệp có thể tiếp cận khách hàng toàn cầu nhờ hệ thống Logistics mạnh mẽ.

Ví dụ: Amazon có hệ thống kho bãi và giao hàng rộng khắp giúp phục vụ khách hàng trên toàn thế giới.

Xu hướng Logistics trong tương lai

Công nghệ đang thay đổi ngành Logistics theo nhiều cách:

• Logistics 4.0: Ứng dụng AI, Big Data, IoT giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
• Tự động hóa và robot trong kho bãi: Giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công.
• Vận tải xanh: Sử dụng xe điện, giảm khí thải CO2.
• Giao hàng không người lái (Drone Delivery): Amazon đã thử nghiệm giao hàng bằng drone để tiết kiệm thời gian.

Logistics đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và hoạt động của mọi doanh nghiệp. Việc hiểu rõ về Logistics và chuỗi cung ứng giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí, cải thiện dịch vụ khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Hy vọng bài viết này giúp bạn có cái nhìn tổng quan về Logistics và tầm quan trọng của nó trong hoạt động kinh doanh. Nếu bạn quan tâm đến lĩnh vực này, hãy tiếp tục tìm hiểu các bài học chuyên sâu hơn về quản lý kho bãi, vận tải, công nghệ Logistics 4.0 để nâng cao kiến thức và ứng dụng vào thực tế.