1. Giới thiệu về xuất nhập khẩu và vận tải quốc tế
Xuất nhập khẩu là một phần quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp hàng hóa di chuyển qua biên giới các quốc gia. Để thực hiện giao dịch quốc tế hiệu quả, doanh nghiệp cần nắm rõ quy trình xuất nhập khẩu, các loại chứng từ cần thiết và lựa chọn phương thức vận tải phù hợp.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về quy trình xuất nhập khẩu, các điều kiện giao hàng quốc tế (Incoterms 2020), các chứng từ quan trọng và cách tối ưu chi phí vận tải quốc tế.
Quy trình xuất nhập khẩu hàng hóa
1. Quy trình xuất khẩu hàng hóa
Bước 1: Ký kết hợp đồng ngoại thương
- Xác định điều kiện mua bán theo Incoterms.
- Thỏa thuận giá cả, phương thức thanh toán, thời gian giao hàng.
Bước 2: Chuẩn bị hàng hóa
- Sản xuất hoặc thu mua hàng theo yêu cầu hợp đồng.
- Đóng gói, dán nhãn theo tiêu chuẩn xuất khẩu.
Bước 3: Làm thủ tục hải quan xuất khẩu
- Chuẩn bị hồ sơ hải quan (Invoice, Packing List, CO, Bill of Lading…).
- Nộp tờ khai hải quan, đóng thuế xuất khẩu (nếu có).
Bước 4: Giao hàng cho đơn vị vận tải
- Xuất hàng theo phương thức vận tải đã thỏa thuận (đường biển, hàng không…).
- Nhận vận đơn (Bill of Lading) từ hãng vận chuyển.
Bước 5: Thanh toán và hoàn tất giao dịch
- Gửi bộ chứng từ cho ngân hàng theo phương thức thanh toán đã chọn (L/C, T/T…).
- Nhận tiền từ đối tác nhập khẩu.
2. Quy trình nhập khẩu hàng hóa
Bước 1: Ký kết hợp đồng nhập khẩu
- Thương lượng điều kiện giao hàng, phương thức thanh toán.
Bước 2: Mở L/C hoặc thanh toán trước
- Nếu dùng Letter of Credit (L/C), ngân hàng sẽ phát hành bảo lãnh thanh toán.
Bước 3: Nhận chứng từ từ nhà xuất khẩu
- Các chứng từ gồm: Hóa đơn thương mại (Invoice), Vận đơn (Bill of Lading), CO, CQ…
Bước 4: Làm thủ tục hải quan nhập khẩu
- Nộp tờ khai hải quan, đóng thuế nhập khẩu (nếu có).
- Kiểm tra hàng hóa theo quy định của nước nhập khẩu.
Bước 5: Nhận hàng từ cảng/kho bãi
- Vận chuyển hàng về kho doanh nghiệp.
- Thanh toán nốt phần tiền còn lại (nếu có).
Các điều kiện giao hàng quốc tế (Incoterms 2020)
Incoterms (International Commercial Terms) là bộ quy tắc quốc tế quy định trách nhiệm giữa người bán và người mua trong giao dịch thương mại quốc tế.
1. Nhóm điều kiện giao hàng đường biển
- FOB (Free on Board) – Giao hàng lên tàu, người mua chịu phí vận chuyển.
- CIF (Cost, Insurance and Freight) – Người bán chịu chi phí vận chuyển và bảo hiểm.
- FAS (Free Alongside Ship) – Người bán giao hàng tại cảng, người mua chịu phí bốc xếp.
2. Nhóm điều kiện áp dụng cho mọi phương thức vận tải
- EXW (Ex Works) – Người mua tự lấy hàng tại kho người bán.
- DAP (Delivered at Place) – Người bán giao hàng đến địa điểm quy định, không chịu thuế nhập khẩu.
- DDP (Delivered Duty Paid) – Người bán chịu toàn bộ phí vận chuyển, thuế nhập khẩu.
Lưu ý:
- FOB + CIF là hai điều kiện phổ biến nhất trong thương mại quốc tế.
- Nếu là người nhập khẩu, chọn FOB để kiểm soát chi phí vận tải.
- Nếu là người xuất khẩu, chọn CIF để tăng giá trị đơn hàng.
Các chứng từ quan trọng trong xuất nhập khẩu
1. Chứng từ thương mại
- Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice) – Chứng từ xác nhận giao dịch mua bán.
- Phiếu đóng gói (Packing List) – Danh sách hàng hóa, số lượng, quy cách đóng gói.
- Hợp đồng thương mại (Sales Contract) – Thỏa thuận mua bán giữa hai bên.
2. Chứng từ vận tải
- Vận đơn đường biển (Bill of Lading – B/L) – Xác nhận hãng tàu nhận hàng.
- Vận đơn hàng không (Airway Bill – AWB) – Dùng trong vận tải hàng không.
- Vận đơn đường bộ (CMR, Truck Waybill) – Dùng trong vận tải đường bộ.
3. Chứng từ hải quan
- Tờ khai hải quan (Customs Declaration) – Để khai báo hàng hóa nhập khẩu/xuất khẩu.
- Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin – CO) – Xác nhận nguồn gốc hàng hóa, giúp hưởng ưu đãi thuế.
- Giấy chứng nhận chất lượng (Certificate of Quality – CQ) – Xác nhận tiêu chuẩn hàng hóa.
Cách tối ưu chi phí vận tải quốc tế
- Lựa chọn phương thức vận tải hợp lý
- Nếu cần giao nhanh, chọn hàng không (Air Freight).
- Nếu muốn tiết kiệm chi phí, chọn đường biển (Sea Freight).
- Kết hợp vận tải đa phương thức (Multimodal Transport) để tối ưu chi phí.
- Đàm phán tốt với nhà cung cấp dịch vụ vận tải
- Hợp tác với hãng vận tải lớn để có mức giá tốt.
- Ký hợp đồng vận chuyển dài hạn để nhận ưu đãi.
- Tận dụng công nghệ để quản lý Logistics
- Dùng TMS (Transportation Management System) để theo dõi vận đơn.
- Ứng dụng IoT, Blockchain để giám sát hàng hóa theo thời gian thực.
- Tận dụng ưu đãi thuế và FTA (Hiệp định thương mại tự do)
- Xác định xuất xứ hàng hóa để hưởng thuế suất ưu đãi.
- Sử dụng CO để giảm thuế nhập khẩu theo FTA (EVFTA, CPTPP…).
Lợi ích của việc tối ưu hóa xuất nhập khẩu và vận tải quốc tế
- Giảm chi phí Logistics
- Tận dụng vận tải đa phương thức để giảm phí vận chuyển.
- Hạn chế thời gian lưu kho để giảm chi phí bảo quản.
- Tăng tốc độ giao hàng
- Chọn tuyến vận chuyển ngắn nhất để rút ngắn thời gian giao hàng.
- Áp dụng công nghệ số hóa giúp theo dõi đơn hàng chính xác hơn.
- Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
- Giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường quốc tế.
- Cải thiện mối quan hệ với đối tác nước ngoài thông qua giao dịch thuận lợi.
Xuất nhập khẩu và vận tải quốc tế là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp phát triển trên thị trường toàn cầu. Việc nắm vững quy trình, chứng từ và lựa chọn phương thức vận tải phù hợp giúp giảm chi phí, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về hệ thống quản lý Logistics và công nghệ 4.0, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chuỗi cung ứng bằng các công cụ tiên tiến như AI, Blockchain và IoT.
